Film: Mandalinalar - Zaza Urushadze

Mandalinalar, Gürcü-Eston ortak yapımı, yine gürcü yönetmen Zaza Urushadze'nin 2013 de çektiği bol ödüllü savaş ve drama filmidir. Estonyada çekilmiştir.

Konusu:

1991 yili Gürcü-Abazya savaşı (işgali) başladığında bölgede oturan Estonyalılar atalarının ülkesi olan Estonyaya dönerler. Sadece 2 yaşlı adam Ivo ve Margus mandalinalar heba olmasın diye evlerinde kalırlar ve hasat zamanı için mandalina kasaları yaparak günlerini geçirirler. Bir gün Ivo, biri Gürcü diğeri Çeçen olmak üzere 2 düşman askeri yaralı bulup evine alır. Yoksulları koruyan bir azizin adını taşıyan Ivo isimli Estonyalı birinin ev sahipliği altında Çeçen ve Gürcü iki düşman askerin iyileşene kadar geçirdikleri zaman dilimi içinde seyirciye, savaşın doğasının anlamsızlığı ve aslında her savaşta 2 tarafın da kaybettiği duygusu verilir. Savaşı pornografik olarak göstermeden anlatabilmesi ayri bir beceri. Savaşıyoruz ama neden sorusunu soruyor. Düşük bütçeli az oyunculu ve gerçekçi bir kurgusu var. Bir nevi bir Durum analizi sunduğu için dinamik bir kurgusu yok ve Filmin hikayesinden cok müzigi seyirciyi sürüklüyor.

Film: Küçük Joe - Jessica Hausner

Avusturya film akademisinden mezun Jessica Hausner'in Cannes film festivalinde ödül almış ve Avusturya-Almanya-Ingiltere ortak yapımı olan  2019 da çekilmiş Küçük Joe isimli filminde ana karakter olan Alice bir şirkette yeni türler oluşturan bir bitki yetiştiricisidir. Sadece bu şirketten satın alınabilsin diye kapitalist kaygılarla genetiğine müdahale edip kısır bırakılan bu bitki kendi soyunu devam ettirebilmek için mutasyona uğrar ve polenleri aracılığı ile insanların koku reseptörlerinden girip beynin ilgili bölgelerini işgal ederek diğer yaşayan organizmaları (insan) sadece kendi türünün devamını dert etmiş askerlere dönüştürerek bitki, soyunu devam ettirmenin yolunu bulmuştur.

Burada kendisi de bir Anne olan Alicia, insanları mutlu etmesi için ürettiği ve adına küçük Joe dediği projesi için çalışırken kendi çocuğunu ihmal ettiğini görürüz. Kapitalist kaygılarla kısır bırakılmış yeni tür bitki üzerinden de her canlının üreme hakkı olması tezi işlenir. 

Bir Film Bir Kitap: Ingmar Bergman - Persona ve Büyülü Fener (BCP-Nisan)

İsveçli yönetmen Ingmar Bergman'in 1966 da çektiği Persona filmini seyrettikten sonra yönetmenin otobiyografisi olan Büyülü Fener kitabını da okumanın tamamlayıcı olacağını düşündüm keza Bergman'ın kitapta paylaştığı çocukluk anıları ile Persona filmi arasında oldukça paralellikler var.

Persona ismi Maske demektir ve Jung terminolojisinde Persona bilinç ile bilinçdışının ayrı olması gibi kisinin farklı yerlerde farklı kimliklere sahip olabileceğini ifade ederken Jung bu karakter bölünmesini herkesin yaşayabileceğini söyler. Filmde de yönetmenin İsviçre'deki film şirketinin de adı olan Persona ismi ile tiyatro oyuncusu olup bir anda susan ve yanına verilen hemşire kadın ile yaptığı iç ve dış konuşmaları aracılığı ile iki kadın karakterin aynı kişinin bölünmüş maskelerini (personalarını) seyrediyor gibiyiz.

Film: Blade Runner 1ve 2 (BCP-Mart)

Blade Runner (Bıcak Sırtı) filmi 1982 senesinde Philip K. Dick'in 'Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi?' isimli romanından esinlenerek çekilmiş Bilim kurgunun bir alt dalı denebilecek Siberpunk türünün ilk örneklerinden olan, biraz dedektif türünde distopik ve kült bir karafilmdir. Yönetmen Ridley Scott'u Gladyatör, Cennetin Krallıgı, Marslı, Yaratık gibi filmlerden de biliyoruz. Birden fazla kameralardan cekimleri takip edip zor sartlarda görüntüyü elde etmeye calısan yönetmenin görsele asırı takıntılı oldugu ve oyunculuklara nerdeyse hıc karısmaması bir taraftan farklı karakterlere oyunculuk acısından sınırlarını zorlama fırsatı verse de Harrıson Ford gibi bazı oyuncular da yonetmen yuzumuze bakmıyor dıyerek bu durumdan rahatsız olmuslar.  

Melekler sehri adında gunesın net olarak gorulmedıgı, karanlık, sıber teknolojının ve yapay zekanın gelişerek organık anlamda da insandan ayırd edılemeyen robotların dunya dısı kolonılerde gorevlendırılmek uzere uretılıp gelıstırıldıgı bir gelecek ortamı sunuluyor oncelıkle seyırcıye. Anlasılan o kı; kalburustu dedıgımız sınıfsal kesım yenı olusturulmus bazı dunya dısı kolonılerde yasarken, artık tükenmiş ve yasanmaz hale gelmiş olan dunyada ise alt tabaka insanların olusturdugu bir karmasa ve kaos hakim. Polis dısında görülen tek hegomonya güçlü bir şekilde tekelleşmis bir şirket olan Eldon Tyrell şirketidir. Bu sirket 'İnsandan daha İnsan' sloganı ile kaynak arayısı sonucu kurdukları dünya dısı kolonilerde tehlıkeli ya da adi işler için üretilen Replicantları (Androidleri) ticari bir meta olarak satar. Replicantların yasama süresi uzadıkca hatıra, anı biriktirirler ve bu hatıralar ile duygusal tepki gekiştirmeyi öğrenip, düsünmeye ve irade göstermeye başlıyorlar. Bu nedenle Replicantların ömrü anı biriktirmeye ve bunları işleyip duygu, dusunce ve irade üretmeye fırsat vermeyecek sekilde 4 sene gibi bir süre olarak sınırlandırılır. 

Nil Armstrong, Mevsimler, Maytanın Öyküsü ve Gogol (BCP ocak)

Okurixin duyurusunu yaptıgı, aslında 3. senesinde olan ve benım bu sene katılma fırsatı buldugum etkınlık Blogları Canlandırma Projesi dahilinde Ocak ayı teması olarak Gercege dayanan olaylar ve Bıyografı ıcerıklı bırseyler okuyup seyrettım bu ay.  Once seyrettigim Bıyografik Filmler ile baslayayım.

Film: First Mann (Ayda ilk İnsan): 

2018 yılında Damien Chazelle tarafından cekılen biyografık tarıhı film 2005 de yazılmıs James R. Hansenin biyografı kıtabından sinemaya uyarlanmıs. Oncelıkle belırtelım kı teknık olarak filmde oyuncuların daha ıyı bır oyuculuk cıkarmaları ıcın dıs ortam bastan sımule edılmıs, gorsel efektlerle ve mınyaturlerle yenıden yaratılmıs.  Yanı standart efektler ıcın kullanılan o yesıl ekran kullanılmamıs bu filmde. 

Film Armstrongun henuz test pilotu iken kızını kaybetmesı ve ardından duygularını bastırarak akılcı analıtık yonunu on plana cıkarıp bu acıyla basetmeye calısmasını seyırcıye yansıtırken bu durumun Ay projesıne basvurması ve egıtım donemınden aydan donene kadarkı zaman dılımınde yasadıklarını nasıl etkıledıgını de gostermıs. Ozellıkle kahraman marvel fılmlerı ıle cevrelenmıs olan cocuklarla seyrettgımız bu fılm aslında buyuk ıslere ımza atmıs, tarıhe gecmıs ve bıze kahraman gıbı yansıtılan kısılerın ıc dunyalarında ve gercek hayatlarında bızım gozden kacırdıgımız buyuk acılar ve cogunlukla ustuste bırıkmıs basarısızlıklar oldugunu gostermesı acısından hakıkaten gercek bır kurguya sahıptı. Rusya ıle gırılmıs olan uzay yarısı, Egitim surecınde yasanan zorluklar, kazalar, basarısızlıklar Nil Armstrongun ve aılesının ve hatta gruptakı herkesın hayatında buyuk bır bılınmezlık ve gergınlık dogurmustu aslında. Cunku Armstrongdan daha once bu gorevler ıcın uygun gorulmus olan bırlıkte yola cıktıgı ekıp arkadasları tek tek olunce artık Armstrong da, aılesı de ve hatta ulke bıle oncekıler gibi Apollo 11 gorevının de basarısızlıkla sonuclanacagını dusunuyor ve bu yarısın gereksızlıgı konusunda medyadan yana da buyuk bır baskı goruyorlardı. 

Haftanın Filmi: Reha Erdem - Seni Buldum Ya!

Yılın 2. haftası da bitince hemen gecen haftaya dair biriktirdiklerimi yazayım dedim. Telefonum hala kırık umarım haftaya kadar tamır ettırebılırız. Bu hafta seyrettıgım fılm bu defa bir Türk yönetmen olan Reha Erdemden 'Seni Buldum Ya' filmiydi.

Reha Erdem 5 yıl aradan sonra pandemı donemınde cekltıgı bu fılmde 2 karakterın, ınsanların bılgısayarlarına gırıp kendılerını 4. daıreden devlet gorevlılerı olarak tanıtıp daha once de haklarında bılgı toplayıp suclu olduklarını dusunduklerı kısılerı dolandırmalarını konu alıyor.

Oncelıkle yonetmen adını duyup oncekı fılmlerınden hareketle bellı beklentılere gırdıysenız hemen cıkın o beklentılerden cunku Reha erdem kendı sınematografısı goz onune alındıgında tamemen farklı bır ıs yapmıs bu defa. Aradakı fark ucurum gıbı denebılır keza bu film komedi türünde. Oncekı fılmlerınde erkek egemen toplumlarda tacız edılen kadının varolussal mucadelesı baskınken bu fılm renklı, eglenceli, keyıflı, mizahi bir tespit filmiydi. Pandemi dolayısıyla mekan seceneklerı sınırlı oldugu ıcın dıyaloglara agırlık verılmıs nispeten daha kolay bir produksyona sahıptı. Senaryo tamamlanmadan once karakterı canlandıracak oyuncular secılmıs ve anlasılmıs oldugu ıcın oyuncuya gore karakterler tamamlanmıs ve budan dolayı da oyuncu karakter uyumu gayet yerındeydı. Görsellik geride kalmıs olsa da müzikal yanıyla akısa hareket katmıs yonetmen. Bizim de ıcınden gecerken cok ıyı deneyimlediğimiz kasvetli Pandemi ortamını sadece ekran uzerınden verırken aralara serpiştirilen boş sokakların ve balkonların, pencerelerın, yani dıs mekanın verılmesı ıle seyırcıde ferehlatan, nefes aldıran bır etkı yaratıyor. Bos sokaklar ve ekran basında yalnız ınsanların pararlelliği. 

Eski ve Yeni Yıla bir bakıs ve Düsüs filmi (The Fall)

Eski Yılı bitirip Yeni Yıla basladık ve ilk hafta

 

Yeni bir yıla girdik ve ben yavas yavas blogda daha sık yazmak icin son 1 aydır ugrasıyorum. Soyle kı okudugum kıtap ve filmler hakkında birseyler yazmaya kendimi zorladıkca hızla akan hayatta daha cok zıhnı aktıvıtelerımı kayıt altına gecırdıkce yaptıgım ıslerin cok daha kalıtelı bir hale burundugunu bılıyorum. Gecen sene ekim ayında Riyada tasındık ve yasadıgım zıhnı kırılmalarımı bir de mekansal olarak yeniledim. Yeni bir cizgiyle hayata her yonuyle tekrar baslıyorum. Bu asamada haftada bir kıtap bitirip ailece ya da yalnız basıma bir film seyretme ve bunlar hakkında blogumda yazma kararı verdim ve aralık ayında da bunu uyguladıgımı dusunuyorum. Gecen sene hafta sayısı kadar (52) kitap (15.180 sayfa) okumusum ama bunun cogunu bloga yazmadıgım ıcın hafızamda derınlere saklanmıs. Bunları yazıya gecırmek bir nevi arkada kalan verileri öne dogru cagırmak, birbirlerine baglamak ve gelecek zaman oldugunda geriye donup kopya cekmek ıcın ıyı oluyor. Riyada taşındığımdan beri duzenli günlük yaziyorum ve buna bu sene de devam etmek istiyorum. İspanyolca ve almancadan sonra bu seneden itibaren ingilizce ve Arapçaya daha profesyonel anlamda çalışacağım.

Iskandinav Ulkeleri bir Film, bir Kitap ve bir Belgesel (BCP - Aralık)

Film: Hrútar "Koçlar" (Inatçılar) - Izlanda Sineması

Kitap: Konstantinopolis / Thorvald Steen (Norveç)

Belgesel: The Human Planet "Insan Gezegeni" 3. Bölüm derin dondurucuda yaşam (grönland ve kuzey iskandinav ülkelerinde hayat)

Bu ay Blogları Canlandırma Projesi (BCP) adı altında yapılan bir aktivite ile çok geç de olsa tanışmış oldum. Bu projede benim özellikle hoşuma giden şey bir konu belirlenmesi ve o konu dahilinde isteyen istedigi seyi yapabilmesi. Mesela aralık ayının konuları "iskandinav edebiyatı ve yeni yıl" idi. Ben de Iskandinav ülkelerini aldım ve edebiyatından bir kitap, sinemasından bir film ve coğrafyasından bir Belgesel olmak üzere 3 farkli açıdan (benim için gayet çok boyutlu) bir şekilde konuya dahil oldum. Aktivite hakkında ayrıntılı bilgı için Buraya tıklayabilirsiniz.

Film: Hrútar "Koçlar" (Inatçılar)

2015 senesinde Grímur Hákonarson tarafından yazılıp yönetilen Izlanda yapimi bu film çok farklı coğrafyalardan da bir çok saygın ödülü kazanmış. Insan nüfusundan çok çiftlik hayvanı nüfusu olan izlandadan çıkmış Yönetmen senaryosunda nispeten izole olan bu ülkenin sakinlerinin coğrafyanın da gereği olarak birbirlerine oldukça uzak olmalarına rağmen birbirlerine küs olan insanların hikayelerinden yola çıkmış. Filmde 40 yıldır küs olan ve bir yolun ortasindan geçtiği karşılıklı iki çiftlikte yalnız yaşayan iki zıt karakterli iki kardeşin gözüyle sahip oldukları ve aslında gurur da duydukları adanın en güçlü ve organik en eski keçi ırkına sahip olmaları ile bu keçilerin, koyunların yüzyıllardır çiftçinin korkulu rüyası olan scrapie hastalığının ortaya çıkmasını ve bu iki kardeşin zıt karakterlerine ve düşmanlıklarına rağmen sürüden bir grup hayvanı itlaf edilmekten kurtarıp saklamaları ve filmin sonunda geç kalmış da olsalar barışmalarını! görüyoruz.

Film: Gattaca - Andrew Niccol

Film: Gattaca

Yönetmen ve Senarist: Andrew Niccol

Bu hafta 10 yaşındaki oğlum "-Anne insanların genetiğine müdahele edebiliyorlarmış, düşünsene kanatlarımız olsa ne güzel olurdu" deyince çocuklarla geleceğin ana sorunlarından biri olacak genetik mühendisliği ile insana müdahele konusunu konuşmak için bu filmi seçtik.

Yönetmeni senaristliğini yaptığı "Truman Show", yönettiği "In TIme", "Lord of War", "Simone", "Good Kill" gibi filmlerden de biliyoruz aslında.

1997 senesinde çekilen distopik bilim kurgu filmi olan Gattacanın konusu: Yakın gelecekte genetik mühendisliği ilerlemiştir.  Insan genetiğine önce tıbbi motivasyonlar ile daha sonra da daha mükemmel çocuklara sahip olmak amacı ile yani sosyal darwinist bakış açısıyla bakarsak yavaş ilerleyen evrime yön verip genetiğimizi mükemmelestirme girisimine bilim aracılığı ile hız verdiğimiz bir zamanı konu alıyor. Bildigimiz gibi çinde halihazırda 2 kız bebek hiv vürüsüne yakalanmayacak şekilde genetik müdahele ile çoktan doğdu bile. Aslında filmde yakın gelecek demiş olsa da günümüzde bu süreç başladı. Filmde tanrı çocuğu denen vincent (kazanan) ile genetiği tasarlanan anton (değerli) iki kardeştir. Önce Vincent müdahelesiz bir şekilde doğmuş ama doğduktan hemen sonra gen haritası çıkarılarak yüzde 98 oranında kalp yetmezliği riski, yüzde 48 oranında depresyon riski vs. gibi ihtimaller dizilerek Vincente 30 sene ömür biçiliyor. Daha sonra ise aile 2. çocuklarının tıbbi sorunlar yaşamasını istemedikleri için filmde sunulan arka planda toplumun büyük çoğunluğunun yaptığı gibi çocuğa daha doğmadan genetik olarak müdahele edilerek doğuyor.

Cocuklarla Türk Filmlerine giris

Biz çocuklarla animasyon film seyrederiz. Son zamanlarda özellikle çocuklar için hazırlanan animasyonlarında şiddet ve hız had safhada olduğu için alternatifler aramaya başladım. Malum Tv seyretmiyoruz. Arada sırada doğa belgeselleri seyrediyorlar ama filmin yeri başka. Benim çocukların 3 ü erkek ve haliyle evde savaş oyunu eksik olmuyor. Peygamber efendimizin hayatı, Barbaros hayrettin paşa vs gibi yararlı bulduğum TRT çizgifilmleri de tükendi artık. Ben de Hoolywood animasyonlarındansa dünya sinemasının eğlenceli taraflarından seçmece yapmalıyım diye düşündüm. Aslında yeni değil bizim dünya sinemasına girişimiz ama ben Yeni yeni yazabiliyorum işte. 

Filmler üzerinden Kültür karşılasması ;)

Gecenlerde 80 lerde cekılmıs bır Holywood bır de Türk filmi seyrettik.

E.T.

Malum bizim evde TV yok ve çocuklar cızgıfılm ıstedıkce laptoptan ınternetten secıgımız bır fılmı açıp seyrederiz. Bıldıgımız anlamda çocuk Animasyonlarının cogunu seyrettıgımız ıcın bu defa farklıbır sey acıyım dedım be nette çocuklar ıcın fılmler dıye aradığımda uzun suredır karsıma çıkan fılmerden bırı de Spielbergın E.T. fılmı ıdı. Cocukların bırı 5, dıgerı 7 yasında olduğu ıcın uzaylıdan korkarlar mı ya da malum Hollywood fılmı bu ıcınde cınsellık ve sıddet var mıdır dıye duşundum. Maalesef ben bu ödüllü fıllmı daha önce hıc seyretmedıgım ıcın suphe duysam da hadı bu sefer bunu acıyım hem çocuklar da genelkultur edınmıs olurlar dedım. Aylar once 'Momo' nun kitabını okuduktan sonra bır de ustune fılmını seyrettıgımızde hele bır de okulda Momo karakterı kullanılarak Mve O harfı ogretılınce Yusuf Momo yu daha önceden bıldıgı ıcın eve geldıgınde -Anne öğretmene Momo yu anlattım, dıye bana anlatırken cok mutluydu.

Oyle böyle derken cok da onemlı degıl aslında nedenı. Açtık E.T yı seyrediyoruz. Cocuklar bır heyecan bır sevınc gerçek bır uzaylı fılmı bakıyorlar ;)

Aile mi? İs mi? The İntern / Stajyer filmi

Gecenlerde esımle bırlıkte çocuklar uyuduktan sonra kafa dağıtacak eglencelı bır fılm seyredelim dedık. Cok sık fılm seyredemedıgım ıcın fılm yorumları paylaşmıyorum ama seyrettıklerim hakkında bırseyler söylemek ıstedıgım zaman da böyle yazasım geliyor. Bu sefer seyrettıgımız fılm Stajyer fılmı ıdı.

Fılm 2015 yapımı. Yonetmenlıgını Nancy Mayers'ın ustlenıyor.  Robert de Niro ve Anne Hathaway de başrollerde.

Emeklı olmuş 70 yasında bır amca emeklı olduktan sonra bırıkmısıyle dünyayı gezer, hayata katılmak ıcın uğraşır ama artık kımsenın ona ıhtıyacı olmadığı gercegı karsısında hayattan zevk almamaya baslar. Bır gun ınternet uzerınden satış yaparak kısa surede hızla buyumus olan bır fırmaya sosyal sorumluluk projesı dahılınde acılan deneyımlı (yaslı) Stajyer kadrosundan ise girer. Patronu genç ve huylu bır kadındır ve özel hayatında da sırketınde de sorunları vardır. Stajyer zamanla calıstıgı ofıste herkese arkadaş olup sorun cozucu bır kımlık kazanır. Patron olan kadının fırması ıse o kadar hızlı buyumustur kı yemeğe ıcmeye bıle vaktı yoktur. Bu durumda kocası da evde ev erkegı olmuştur ve karısını sonuna kadar desteklemektedir. Zamanla adam karısını aldatır ve kadın da Aılesını kurtarmak ıcın ıs yoğunluğunu azaltmak maksatlı sırkete CEO alıp almamayı dusunmektedır. Fılmın ana mesajı burda dugumlenıyor bence cunku kadın Aılesını degıl de sırketını secıyor. Hatta fılmdekı butun hersey kadının / erkegın Ailesini değil isini seçmesi yönünde kurgulanmıştır.

Anne gözüyle 'Chef' filmi

Gecenlerde bır ıs ıcın burdan vıyanaya gıtmem gerektı aksamdan sabaha kadar uyuyamadığım ıcın yol boyunca cesıt cesıt fılm seyrettim. Seyrettıgım fılmlerden aklımda sadece Sef filmi kalmış cunku Fılımde Cocuk vardı, bır babanın cocugu ıle olan bozuk ılıskısını duzeltttıgı bır hıkaye ve  Fılm bız kadınların da gayet asına olduğu sekılde cogunlukla Mutfakta gecıyordu ;)

2014 yapımı bu fılmde Carl Kasper ısmındekı Sef karakterını yıne fılmın yonetmenı ve senaristi olan John Favreau nun canlandırması fılme doğal bır hava katmış. Artık fılmlerde sureklı unlu ve tanıdık yuzlerın oynaması ozellıkle oyuncuların gerceklık hıısımı oldurecek sekılde cok güzel, cok yakışıklı gıbı normal hayatta nadır karsılasacagımız ozellıklere sahıp yuzlerın fılmlerde hep gozumuze sokulması fılmı seyrederken bır yapaylık hıssı verır bana. Basroldekı Sef karakterı her ne kadar hayatın ıcınden normal bır ınsan gıbı görünse de fılmdekı dıger (ozellıkle) kadın karakterler yıne güzel kadınlardan secılmıs ;( Hayır normal sartlarda hangı ıstatıstık sısman cırkın ve sıradan bır adamın cevresındekı tum kadınların manken gıbı ve cok güzel olmasını mumkun kılar kı?!

Fılmın konusuna gelecek olursak,

Subat Filmleri: 3 İdiots, Her cocuk ozeldir (Yerdeki Yıldızlar) ve Rab ne bana Dijodi

Bu ay cocuklar gece uyuduktan sonra esimle Hint filmleri seyretmeye calistik. Ogrenciyken Yurtta bir Hint filmi Furyasi gecmisti ustumuzden Hint filmleriyle kalmayip Hint Kulturu, Dili gibi cesitli yonlerden tabiri Caizse Hintlesen arkadaslar bile olmustu... Ben de Akimdan etkilenmis o donem bir cok Hint filmi seyretmistim. Esimle tekrar yeni filmleri seyretme fikri cok hosuma gitti cunku Anne olduktan sonra ekranda kucuk bir cocugun agladigini gorsem cok etkilenir ve geceleri bile uykularim kacar oldu. Birsey seyredeceksem illa ki Eglenceli olmaliydi ki Hint filmleri Dramatik icerigi abartsa bile yine de film boyunca eglenceli olur ve filmin sonunu mutlu bitirirler  ;)

Ve Film zevkine guvendigmiz bir arkadasin verdigi onerilen hint filmleri listesinden kendimize sirasiyla 3 Idiot, Rab ne bana Dijodi ve Her cocuk ozeldir (Yerdeki Yıldızlar) filmlerini seyrettik.