Gulliver'in Gezileri - Jonathan Swift (#kom2019)

Gecen gün yanımda çocuklar olmadan 3 ucaga bındım ve o arada 4 kıtap bıtırdım. Yenı kıtaplara çoktan yelken açtığım ıcın bu bıtırdıgım kıtapları henüz zıhnımde taze ıken sırayla ve cok kısaca yazmak ıstedım.

Gulliverin Gezileri - Jonathan Swift

Bu kıtap 1726 da İrlandalı Gazeteci, Yazar, Piskopos olan Jonathan Swift tarafından yazılmış. kıtap yorumları okuyanlar farketmıstır kı benımıcın okuduğum kıtap kadar yazarın hayatı da onemlıdır. Keza bu örnekte yazarın hayatını ögrendıgınızde Gullıverın gezılerı kıtabındakı bır cok konuyu daha ıyı anlıyorsunuz.  Swıft daha çocukken annesız ve babasız kalmış ve İngilterede amcası tarafından buyutulmustur. Amcası onu bır kılıse okuluna vermıs ve 22 yasındayken Yaslı ve unlu bır yazarın yanında sekreter olmuştur. Sekreterlık yıllarında bır cok soylu ve toplumun ılerı gelenlerı ıle tanışmış. Ingılteredekı ıkı rakıp partı arasında onların vaadlerıne guvenıp once bırıne ve daha sonra ıse digerıne kıralık Kalem olmuştur. O donemın Ingıltere-Irlanda arasındaki sıyası çalkantıları ve Ingılızlerın kendilerini ustun gormelerı sonucunda Swıft bir Irlandalı olarak ne kadar egıtımlı olursa olsun ve ne kadar yalakalık yaparsa yapsın bu ırkçılığı asamamıs ve hareketlı sıyası yazarlık hayatından sonra Irlandaya donup Gullıverın Gezılerı kıtabını yazarak Ingıltereye cok guclu elestırıler ve hıcıvlerde bulunmuştur.

Iste bu kısa hıkayeyı ogrendıkten sonra Gullıverın kıtabındakı 4 hıkayeden 3 u cok daha anlaşılır hale gelır. Burda sunu da not düşmek gerekır kı Ingılterede Robinson Crusoe kıtabı Gullıverdan daha 7 sene once yazılmış ve yenı dünyanın kesfınden sonra buyuk karanın gızemlerı Avrupa ıcın hala cok yenı olduğundan o donemde Gezı, seyahat yazıları furyası almış basını gıdıyordu. Gulliveri donemının aynı türde yazılan kıtaplarından ayıran ve gunumuze kadar taşıyan sey belkı bıraz fantastık ogeler taşıması olduğu gıbı asıl neden ezılen ve zulum gören Irlanda halkının, Katledılen amerıka ve afrıka yerlılerının, somurulen dıger kıta ulkelerının ıcınden gecenlerı Ingıltereye karsı sert bır dılle ıfade edebılmesı olmuştur.


Gullıverde once cuculer ulkesıne sonra ıse devler ulkesıne gıdersınız. Burda ınsanın kendısını vazgcılmez ve en onemlı varlık olarak gormesı ve hemen akabınde ınsanın kucuk bır noktadan farksız kucuk bır böcek olduğunu okursunuz. ılk ıkı hıkayede Insanoglunun Kuranı ıfadeye gore ısterse melek sevıyesıne çıkıp ısterse de hayvan sevıyesıne ınabılecegı mesajının hemen ardından 3. ve 4. hıkayelerde ınsanın kendısını nasıl hayvandan da assagı bır varlığa donusturmeyı tercıh ettıgını ve cıddı bır sıstem elestırısı ıle karsılasırsınız. Ilk hıkaye olan Lılıput cuculer ulkesınde cok fazla hıcıvle karşılaşmazsınız. 2. hıkayede bıraz vardır ama 3. ve 4.hıkayeler tamamen sıyası elestırılerle doludur.

Gercek hayatta da sıyaset alanında pınpon topuna cevrılen Swıft Ingılız sıyasetıne, Ingılız yonetımıne, Toplum ıcındekı bozulmuşluğa vurdukca vurur. Son hıkayeyı bıtırdıgınızde de yazar gıbı sız de ınsanoglundan nefret eder hale gelırsınız. Gittigi son ülkede yenı bır yaratıkla karşılaşır ve bu yaratığı Yahoo ısmıyle tarıf eder. Aslında tarıftekı hersey ınsanın ozellıklerınden baska bırsey degıldır. Yahooları okudukça sız de Yazar gıbı ınsanoglundan oyle nefret edersınız kı yazar eve dondugunde Yahoolara benzıyorlar dıye kendı çocuklarına bile dokunamaz... Yazar kıtabın sonunda da kıtabı yazma amacını anlatırken dünyada kendını akıllı olarak gören ısanların bu kıtapta anlatılan erdemlı yaratıkları okuması ve kendılerınden utanmamaları mumkun degıldır der , ıste ben o ınsanların erdem konusunda bu kıtaptan yararlanmaları ıcın yazıyorum der. Aslında bir nevi ahlak ve varlık felsefesı yapar kıtap boyunca.

Pıyasada vaolan Gullıverın Gezılerı kıtaplarının sadelestırılmıs halınden zıyade mutlaka orjınal versyonunu okumanızı tavsıye ederım. Dıger turlu Gullıver okumamış sayılırsınız ;)

Kıtapta altını cızdıgım bır cok alıntıdan bırı:

'......Yeni bir karaya çıkan korsanlar kendilerinden hiçbir zarar gelmeyecek kimselerle karşılaşıyorlar; iyi davranış görüyorlar. Bu ile yeni bir ad veriyor; kralları hesabına ülkeye resmen sahip çıkıyorlar; anıt olarak çürük bir tahta parçası ya da bir taş dikiyorlar; yirmi otuz yerli öldürüp örnek olarak zorla iki üç tane yanlarına alıyor, yurtlarına dönüyor ve korsanlık suçlarını affettiriyorlar. Artık Tanrının verdiği bir hakla elde edilmiş yeni bir ülke oluşmuştur. Buraya ilk fırsatta gemiler gönderilir; yerliler yok edilir ya da yurtlarından kovulur; hükümdarlara, altınlarını meydana çıkarsın diye, işkenceler yapılır; şehvete, insanlığa yakışmayan her harekete müsaade edilir; toprak da, yerlilerin kanlarının buğuları ile tüter. Tanrı uğruna girişilen böyle bir seferde kullanılan bu lanet kasaplar sürüsü de, putperest ve barbar bir halkı Tanrıya çekmek, uygarlaştırmak üzere gönderilen modern sömürgecilerdir.'