Endülüs Tefsirciligi üzerine okudugum bir makaleden notlar

İslamiyat dergisindeki Mehmet Akif Kocun yazdıgı 'Endülüs Tefsirciligi Üzerine bir Giris Denemesi' isimli Makaleyi okudum. Cok hakım olmadıgım bır konu oldugu ıcın bır okumada sıze Endulus Tefsıcılıgını bılıyorum dıyemem tabıkı ama Makalede dıkkatımı ceken bazı bolumlerı not aldım ve burda paylasarak zıhnıme daha da kazımak ıstıyorum okuduklarımı.

Cihad


Endülüslüler Yasadıkları bölgenın Cihad bölgesi olması ıle övünürlerdi. Hırıstıyanlarla Mücadele hayatlarının bir parcası idi. Cihad konusunda da sürekli Motivasyona ıhtıyacları vardı. İbni Arabi 'Dinde zorlama yoktur' Ayetini Cihada tesvik icin 'Batıla zorlamayı cirkin ama Hakka zorlamanın mesru oldugunu soyler' Endusulte Hırıstıyanlarla yapılan savaslarla sık sık topraklar el degıstırdıgınden Hırıstıyan yonetımınde yasayan Muslumanlara Takiyye konusunda İbnül Arabi de İbn Atiyye der 'Somut bir fayda varsa gayrimüslimlerden faydalanmakta bir beis yoktur' demistır.


Hırıstıyanlarla bırlıkte yasayan bır Toplum oldugu ıcın Endulus her zaman Merkezi İslam sehırlerınden zıyada farklı oncelıklerı olmustur mesela bana en ılgınc gelen ayrıntı sudur: Ibn Arabı 'İckinin haram edıldıgı beldeler sıcak ve corak beldelerdı, Ickının zararı faydasındna fazlaydı, Ickı sadece tıbbı acıdan doktorlarda, Koylerde, Ovalarda ve Rutubetlı bolgelerde faydalıdır' Demıs. Yagıslı ve Arabıstandan soguk olan Endülüsde ıckının ne zararı olabılır sorusunu tartısmak ıster gıbı ıfadeler vardır.


Kurtubi ise Mısırı elestırır. Mısırda para karsılıgı (olulerın arkasından) Kuranın usulune ters bır sekılde okunmasını cırkın bulmustur. Tasavvuf erbabının Önderlerine karsı gosterdıklerı asırı hürmetten ve ilim ehlının Mısırda asırı yozlasmasından Rahtsz olmustur Kurtubi.


Kurtubi; ' Endülüs beldelerınde oldugu gıbı Muslumanlar Cihadı terkettıler, Savastan korktular ve sürekli kactılar. Bunun üzerinen dusman muslumanların yasadıgı beldelerı ıstıla ettı, bizleri esir aldı ve öldürdü. Bütün bunlar bizim yaptıklaırmız yüzündendir' Diyerek bu konuda kı huznunu ve hassasıyetını belırtmıstır.


Egitim


Egitim konusundakı bu satırlar ıse gunumuz Kuran kurslarında hatta 4 yasından ıtıbaren kuran ogretılmeye baslanan kurumlarda hala canlı olan bır tartsımaya karsı İbn Arabinin cevabı nitelıgındedır:


Endülüste Kuran, Arapca, Sarf, Nahiv ve Yazı kurallarını önceleyen bir Egitim Sistemi Hakimdi. Ancak İbnül Arabi (1148) Müfessir olmasına ragmen cocuk egitiminin Kuran ögretımı ıle baslamasına karsı cıkarak 'Cocukların hıc bır egıtım almadan Kuranı anlamayacaklarını söyleyip once fasih Arapca, yanında Matematik, Şiir Tedrisi ve en son Kuran ögretimine gecilmelidir' demıstır.


Endülüsün Öncelikleri


Endülüsteki İlmi hayatın akısını Ehli Kitap ıle Mücadele belirliyordu. Endülüste Maliki Mezhebine ısrarla tutunmanın ve Bidat ehline karsı yürütülen sert uygulamaların arkasında kuzeydeki Hırıstıyanlarla sürekli mücadele halinde olup, Müslüman birligi saglamak ve Hırıstıyanlara karsı güclü kalabılmek gibi nedenleri vardı. Bu nedenle Endülüste İsrailiyata karsı doguya oranla daha sert bir durus vardı.


Diger taraftan Arap cografyasındna uzakl olmaları Arap diline gelecek bir Hasar Kurana da yansır dıye Arapca konusunda cok dikkatli ve Titiz davranmıslardır.