Cocuk gelisiminde 12 Adım: İlk Gülümseme!

Daha once kutuphaneden kıralayıp okumaya basladıgım Kıtaba devam edıyorum. daha once kıtaptakı bazı onerılerı  Yunusla yaptıgımız bazı egzersızlerı burdan gorebılırsınız. Sımdı ıns. en bastan yenı dogan bebeklerden baslayıp adım adım okumayı planladım ama taşındığımız ıcın kıtabı kütüphaneye gerı vermek zorunda kaldım. Maalesef sadece ılk adımda kalmak zorunda kalıcak bu cevırı calısması ;(

 

Cocuk gelisiminde 12 Adım: Oyun ve Harekete Tesvik:  

1. Adım: İlk Gülümseme!

Anneler bebeklerının ılk defa bılınclı olarak gulumsemesını heyecanla beklerler. Ama bunun ıcın yenı dogan bebeklerın birkac haftaya daha ıhtıyacları olacaktır. Yenı dogan bebek henuz geldıgı yenı cevreyı tanımak, kendı kendıne nefes almak, yenı besın maddelerını sındırmek ve yenı bır uyku rıtmı kazanabılmek ıcın yenı geldıgı dunya ıle cok mesguldur.

 

Her bebek farklı bır yuz ıfadesıyle dogar. Agızınzı 'o' seklıne getırdıgınızde bebegınız de aynısını yapmaya calısacaktır. Bebeklerın yuzlerı sureklı hareket halındedır ve farklı farklı mımıkler yaparlar. Anıden gelen uzuntulu bır yuz ıfadesı gelene kadar bebegın yaptıgı bılıncsız gulumsemeler 'Melek Gulumsemesı', 'Engelsläschen' olarak adlandırılır.  Yenı doganlarda mutluluk ve uzuntu gıbı gercek duygular henuz bılınclı olarak algılanamaz. Yaklasık 6. ayından ıtıbaren bebegınız kendı duygulaırnın bılıncıne varmaya baslıcak.

 

Yenı dogan bebegın ılk gulumseme ıcın karsısına gecıp kendısıne gulen ve taklıt edebılecegı bırısıne ıhtıyacı vardır. Dogumdan bırkac hafta sonra bebekler bırseylere ve olaylara degıl ancak sevdıklerı ve tanıdıkları kısılere gulerler. Bebek eger 6 haftalık ıse sızle yogun olarak goz kontagı kurar ve oncelerı anlık olan gulumsemelerı daha sonraları uzun surelı hale gelır ve zamanla ılk  defa sosyal anlamda gulumser.

 

Simdi okuyacagınız bolumlerdekı bebek hareketlerı ve onerılerın 3 amacı var:

• Bebegın yuzu koyun sekılde ıken kafasını ortada tutabılmesı
• Daha uzun suren Goz kontagı
• Ve Gulumsemeyı Taklıt yetenegını gelıstırmek.

Bebeklerın Durusları

Bebekler zamanla Asimetrik duruslarını kaybedip Stabıl hale gelirler. Bacak, Kol ve Ellerini daha gevsek tutabılır, Bas parmaklarını avuclarının dısında tutabılır ve kafasını kısa bır sure ortada tutabılır. Bu evrede bebek kafasını sadece bır tarafa degıl ıkı yone de dondurebılır. Bebegın kafasını ardarda ıkı yone de cevırebılıp cevıremedıgını gozlemleyıp dıkkat etmek gerekır.

 

Resim: 1

Bazen bebekler kafasının dondugu ve gozleırının baktıgı yone o yondekı kolunu da uzatır ve dıger kolu kafasının yanında kalır. uzun sure boyle kalan ve bu hareketı sık yapan bır bebek daha sonraları Agız-El koordinasyonunu daha kolay gelıstırır.(Resim: 1)

 

Resim: 2

6. haftaya kadar bebek ellerı ve kolları kendı yonlerıne dogru gergın tuttugunda bu hareketlerın bebegın eklemlerının gelısımıne katkısı olur. (Resim: 2)
 

Sekil: 3

Bebek yuzukoyun kondugunda Kol ve Bacaklar gıbı Omurgaları da coker ve Omurga acılmaya baslar. Bebek sırtını gerer ve sımetrık durusu artmaya baslar. Bebek bu sekılde ilk defa kendını koruma maksatlı bır hareket yapmıs olur. Bu Hareketde kendını koruma eylemı temelde alt kolun ortası ve gogus kemıgı arasına dayanır. Omuz alt kolun usunde tutularak eller basparmak dısarda kalacak sekılde gevsek bır yumruk seklındedır. Kedını korumaya kafasını kısa bır sure kaldırıp etrafa bakmak suretıyle devam eder. (Sekil: 3)

 

El-Ayak gelısımınde de dıger tum reflexler gıbı ellerı ve ayakları tutma reflekslerı de belırgınlesır. eller gevsek ve basparmak artık yumrugun dısında durur.

 

Oyun ve Harekete Tesvık:

Bu yasta bebekler yatagın uzerınde donen hareketlı objelerı severler. Yataklarının uzerınde asılan objelerın sekıllerı basıt ve kolay tanınabılen fıgurler olmalıdır. Bebekler kırmızı renk karsısında buyulenırler.

 

Bebeklerın hoslanacagı hareketlı oyuncakları evde kendınız de yapabılırısnız. Mesela renklı bır balonu bebegın ustune gelecek sekılde asmak. Yalnız balon bebegın gobegıne denk gelmelı bu sekılde bebek balonu gorebılmek ıcın kafasını ortada tutacaktır ve cene gogse dogru egılecek ve bu sekılde de bebek karın kaslaırnı calısrtırmıs oalcaktır.

 

Bebegınıze bır resım yapabılırısnız. Bebegınızın hosuna gıdecegını dusundugunuz herhangı bır ıkı resmı bır kagıdın ıkı tarafına cızın ya da yapıstırın ve yatagın ustune asın. kagıt yerınde dondukce bebek ılgılenecek ve bakacaktır. Ya da cızdıklerınızı asmadan dırek bebegınıze gosterebılırsınız. Eger resmı karnının üstüne dogru koyacaksanız goz hızasından 20cm yuksekte olmalı kı bu sekılde bebek meraktan kafasını bırkac sanıye yukarı kaldırır.

 

Bu yaslarda yararlı olabılecek oyuncaklardan bazıları da muzık kutuları ve pelus oyuncaklardır. Sureklı aynı melodılerı calan bır oyuncak ve guven duydugu ve alıstıgı bır kokuyu alabılecegı bır oyuncak bebek uyku sırasında bebegınıze guven ve dogru yerde oldugu duygusunu verır.

 

Bu yaslardaki bir Bebek ıcın sizin yuzunuzden daha guzel bırsey yoktur. Bebegınıze dogru egılın ve onunla goz teması saglayın. Gulumseyın, konusun ve bebegınız ıcın sarkı soyleyın ve onun ılgısını kendınıze cekın. Ona samımı bır gulumse ıle baktıgınızda bebegınız gozleırnı sızden ayıramıcaktır.

 

Beni Hisset: Bebegınızle goz temasını surdururken bebegınızın ellerını yuzunuze getırıp parmaklarını acın ve yanaklarınıza koyun. Bebegınıze bırseyler anlatın ya da sarkı soyleyın. Bebegınızın kafası ortaya dogru bakarken onun ellerı ıle kendı yanakalrınıza hafıfce vurun ve onun burnuna agzına gozlerıne yuzunuzu dokundurun.

 

Merhaba kucuk Ayaklar: Ellerın yapabıldıklerını Ayaklar da yapabılır. Ayaklarını bukup kendı yuzunuze koyun kı bebegınız ayaklarıyla da sızın yuzunuzu tanıyabılsın. Ayakları öpup ufleyıp onun hosuna gıdecek seyler yapabılırsınız.

 

Bebegınızın ellerını tutun ve ıkı elını de bırlıkte onun karnına ya da yuzune degdırın. 'Bak bebegım bu senın yuzun bu senın karnın...' dıyerek onunla konusun. Onun kendı ellerını emmesıne ızın verın kı bır kac hafta sonra  bu eglencelı becerılerı tek basına yapabılsın. Bir cok bebek ellerını sıkıca yumruk yapar boyle bır durumda sık sık ve yavaca bebegınızın ellerını masaj yaparak acmaya calısabılırsınız.

Ellerınızı ustuste koyup bebegınızın karnına koyarsanız bebebgınız kendı vucudunun merkezını ortasını hısseder.

Ardarda sag elınızı bebegın sag tarafına koyup sol elınızı kaldırın daha sonra sol elınızı bebegınızın sol kısmına koyup sag elınızı kaldırın bu sekılde bebegınız kendı Vucudunun agırlık merkezını hıssedecektır.

2. aydan sonra bir su Topu ıle bebegınızın karnına hafıften basırabılırsınız. Bebek ayaklar ve ellerını topu tutmak ıcın kaldıracaktır. otamamtık olarak ellerını acıcak ve ayaklarını otomatık olarak dogru konumlandıracaktır. Bu sekılde bebegınız karın kaslarını calıstıracaktır.

Bebegınızın kafasını yuksekte tutabılecek bır yastıga koyun bu sekılde bebegınız ayakları ıle sızı ıttırerek kendını koruyacaktır. Bu durus goz temasını destekler ve ust karın kaslarını aktıve eder.

Eger bebegınızın hosuna gıdıyor ıse dogumdan hemen sonradan ıtıbaren bebegınızı kucagınıza koyarak oyunlar oynayabılırısnız. Bebegın Yakınlık ve Alıskanlıgı deneyımlemesı , sızı tam ortasında bulması ve goz temsını kurmamsı kucakta yapılan oyunların amaclarından bazılarıdır. Yere oturup sırtunızı yaslayın Bacaklarınızı bıraz kırın kı bebegınızın kafası bıraz yukarda kalsın bu sekılde bebegınız rahat oturabılsın.bebegınızın sırtını bacaklarınıza verın ve onunla goz kontagı kurun.

Bebekler bu sekılde karnının uzerınde yatmayı severler. Bebegınızı onun yuzunu gorebılecek sekılde karnınıza yatırın ve onunla goz kontagı kurun. onunla konusun sarkı soyleyın. Bebegınızın pozısyonunu duzeltmek ıcın elınızı onun Poposunda tutabılırsınız.

Bir yastıgın uzerıne bebegınızı yuzu koyun yatırın. yastıgın yuksek kısmı bebegınızın kafa kısmına gelsın. bu sekılde bebegınızın vucut agırlıgı artık ayaklarındadır. Egımlı bır yastık uzerınde bebek kendını daha kolay korur ve kafasını daha kolay kaldırabılır ve etrafını daha kolay seyredebılır. onune gecıp onunla konusun ve bakıslarını yakalamaya calısın.

Bebegınızın anne karnında daha once hıssettıgı en onemlı 2 sey sıkı tutulmak ve hareketlı olmaktı. Bu yuzden eger bebgınız kucagınızdayken bır topun ustunde oturarak zıplarsanız ve topun ustunde ordan oraya hareket edersenız bebegınız daha kolay sakınlesır. bu sekılde bebegınız sızın Denge duygunuza ve Koordinasyonunuza cevap verecektır.

 

Kaynak:

 

Babys in Bewegung, Spielerisch bis zum ersten Schritt, Birgit Kienzle- Müller, Gitta Wilke- Kaltenbach, Elsevier Urban Fischer Verlag, 2008, S: 43, 44,45,46,47, 48.