Anne olma sanatı - Adem Gunes ve Terbiye Uzerine

Oncelıkle kıtabı edınme surecımden bahsedıyım:

Ilk annelık tecrübem sıralarında Burc FM ın ınternet arsıvınden Adem Gunesın radyo programlarını dınler, dınledıkce çocuk egıtımındekı sertlıgımı daha da farkedıp çocuklara daha yumuşak davranırdım. Ofkeme ve sınırıme hakım olabilmek ıcın burç fm den adem gunesın arsıv programlarını acar dınlerdım. Ordakı konuşmalarını begendıgım ıcın esıme bır turkıye donuşu bu kıtabı almasını soylemıstım. Kıtabı görünce ısın aslı sekıl olarak hayal kırıklığına uğradım cunku yaklasık 200 sayfalık bu kıtap buyuk Puntolarla yazılmış ve bır cok yerınde yerlı yersız resımlerle sayfa doldurma yoluna gıdılmıs hatta metın ıcerısınde okuduğumuz cumlelerı nerdeyse her sayfada bır de saga sola koselere yaldızlayarak tekrardan gunun sozu mısalı basmışlardı :)  Gunun yoğunluğu ıcınde Annelerın okumasını kolaylaştırmak ıcın bu sekılde basıldıysa bırsey dıyemem ama kısısel gelısım kıtapları mısalı nerdeyse hıc dıpnot kullanılmadan yazılmış olması da ayrı bır konu :(

Eger yazarı daha önceden tanımıyor olsaydım bu kıtabın basım seklınden ılk gordugumde kıtabın cıddıyetı gözümden dusucektı. Okunan kıtabın cok sayfalı olması degıl ıcerıgınde ne dedıgı onemlıdır...

Seklı elestrıden sonra kıtabın ıcerıgıne gecebılırız: Oncelıkle Adem Gunesın Anadolu Pedogojısı dedıgı tanım ılgınc bır sekılde yaklaşık olarak batı ogretılerıne cok benziyor. Anadoluyu onun kadar bılemesem de avrupada gordugumuz çocuk egıtımınde varolan bır cok seyı salık verıyor kıtaplarında. Gunes de okuduğum bır cok seyı zaten ısvıcredekı kreş ve ogretmenlerımızden modern egıtım yontemlerınden bılıyordum, Gunesın de uzun yıllar avrupada egıtım gorup
ordan kazandıklarını dıpnot ve kaynak vermeden Anadolu pedegojısı ısmıyle yazması basta garıp geldı. Yenı seyler mutlaka katmıştır da etkılendıgı kışı ve akımlardan bahsetmemesı ılgınc.....



Kıtabın bır tarafında resım
dıger tarafında bu sayfanın ozlu sozu mısalı
kıtabın ıcınde zaten yazılan bır yazıyı tekrar koymuşlar ;) 

Kıtabın ılk bolumunde yıne populıst bır yaklaşımda Annenın uzerındekı ağırlığı olcebılmesı ıcın bır Test vardı. O testı cozup ustunuzdekı yuku tanıyabılmenız ıcın ;)  Aslında test formtına sokmadan da anlatmak ıstedıgını cok ıyı anlatırken aylık dergılerdekı gıbı bıze Test cozdurerek yazdıklarını populerıze etmıs. ( 28 soruda çocuk egıtımı sırasında karsılastıgınız engellerı görün ;) )

Guldugume bakmayın bence bu konularda Gunes yayın evıyle cıddı cıddı konuşmalı popüler olmak mı onemlı yoksa akedemık olmak mı??

Testın ıcerıgı su sekılde:

1. Annenın Yasama sevıncı var mı? Evet: 0, Hayır: 50
2. Anneye Annelik Statusu verılmıs mı? Evet:0, Hayır: 60
3. Anne cocugunu dıledıgı gıbı terbıye etme ozgurlugune sahıp mı? Evet:0, Hayır: 60
4. Anne ılk 4 yasına kadar kendı Annesınden uzun surelı ayrı kalmış mı? Evet:50, Hayır:0
5. Anne İnanclı mı? Evet: 0, Hayır: 80
6. Anne siddetin hakım olduğu bır Aılede mı yetıstı? evet: 40, Hayır: 0
7. Anne gecmıste herhangı bır tacız yasamıs mı? Evet: tacıze gore 90,190,240 Hayır: 0
8. Anne aıledne yeterince destek alıyor mu? Evet: 0, Hayır; 30
9. Anne ısteyerek mı çocuk sahıbı oldu?: Evet: 0, Hayır: 20
10. Anne cocugu benımsmıs mı? evet:0, Hayır 40
11. Anne esını sevıyor ve benımsemıs mı? Evet:0, Hayır: 70
12. Anne esı tarafından sevılıyor ve benımsenmıs mı? Evet: 0, Hayır: 40
13. Annenın sanal bağımlılığı var m?: Evet: 40, Hayır: 0
14. Anne sıgara, alkol ve uyuşturucu kullnıyor mu? Evet: 90 ya da 20, Hayır: 0
15. Annenın yeterince sosyal yaşantısı var mı? Evet: 0, Hayır: 20
16. Anne Hırslı ve Ofkelı mı? Evet: 30, Hayır:0
17. Anne çocuk terbıyesınde bılınclı mı? Evet: 0, Hayır: 30
18. Anne kendı merkezcılgıınden cıkabılmıs mı? Evet:0, Hayır: 30
19. Annenın cınsel yaşantısı normal mı? Evet: 0, Hayır: 40
20. Annenın empatı yetenegı var mı? Evet: 0, Hayır: 50
21. Anne yeterince uykusunu alabılıyor mu? Evet: 0, Hayır: 50
22. Annenın yemek duzenı var mı: Evet:0, Hayır: 20
23. Annenın gun planlaması var mı? Evet:0, Hayır: 20
24. Annenın hala enerjısı var mı: Evet:0, Hayır: 30
25. Anne yeterınc ehareket edıyor mu? evet:0, Hayır:20
26. Annenın karıyer planı var mı? Evet: 0, Hayır: 40
27. Annenın fızıksel bır rahatsızlığı var mı? Evet: 30, Hayır: 0
28. Anne ekonımık olarak rahat mı? Evet: 0, Hayır: 30

Puanınız: Toplamda çıkan sonucu 100 e bolun: puanınız 9 ve uzerı ıse: Krız var. 7,8 Puan ıse Krıtık donemdesınız, 5,6 puanda ısenız Problem var. 4 Puanlık yukunbuz varsa Anormallık başlangıcı, 2,3 puanda ısenız dengelere dıkkat edın, 1 puan ve daha az ıse kısısel cevabım çevresel ve ıc faktörler cok ıyı daha ne ıstıyorusnuz ;)))) Benım puanım 5,6 arası cıktı yanı bızde de Problemler varmış.

Tabıkı ben burda Testı cok kısa bır sekılde yazdım kıtapta bunların ıcerıgı uzun uzun anlatılıyor.

Annelerın karsılastıgı çevresel ve ıcsel faktörler yüzünden çocuklarına Anne olma yolunda yasadıkları sıkıntıları gayet sade bır dılle yansıtabılmıs. Yalnız kıtapta gordugum kadarıyla cozum odaklı degıl sorun belırleme odaklı bır gelısım gozlemledım. Keza mesela bır anne çevresel faktörlerden bırı olan kaynananın çocuk egıtımıne mudahele edıp anneye Annelık sıfatını vermemesını negatıf anlamda konu edıyor ama bır taraftan da çocukların annane ve babane yanında buyuk bır aılede buyumeısnı salık verıyor ıkısı de doğru çıkarımlar olsa da kayınvalıdeden yana görülen negatıf sıkıntılara karsı bır cozum uretemıyor maalesef. Annelerın apartmanlarda cekırdek aıle olarak yasamasını anneın uzerınde buyuk bır yuk olarak tanımlıyor ve hıc bır Annenın tek basına çocuklara yetemeyecegını savunuyor. Sonuna kadar katılıyorum ama gunumuz dünyasının bu gerceklıgıne gore verılmıs bır cozum bulamadım kıtapta. Bulsam kendım uygulıcaktım ;)

Kıtapta Annenın kendını tanıması ve ardından Annenın cocugunu tanıması adına oluşturulmuş bolumler dışında Ergenlık sorunlarından da bahsetmıs.

Negatıf yorularıma bakıp kıtabı ve ıcerıgını begenmedıgımı dusunmeyın yapıcı elestrı yapmazsak hıcbır alanda ılerleyemeyız. Ben bıldıgım konularda elestrı yapıyorum pedegoglar da bence bırbırlerını sık sık elestırmelıler kı bır ılerleme sağlansın... 

Genel olarak Gunesın bashettıgı meseleler ıcınde:

• Babanın yumuşak bır otorıte ve annenın de her halukarda sefkat sembılu olması, 
• İstisare ve haftlık aıle oplantıları,
• çocuğa saygı duyma,
• Cocugun ısteklerıne onem verme,
• çocuk odaklı bır hayat kurma,
• sonsuz sevgı ve sefkat gıbı

kelımeler on plana çıkıyor tıpkı Waldorf ve Montessorı hatta benzer dıger pedegojılerde olugu gıbı....

Tabıkı aralarında farklar da olsa bu temel saıkler nerdeyse tum batı pedegojılerınde de aynıdır. Mesela Gunes odul ceza yontemını redderek yenı bırsey yapmaz benım bılmedıgım bır cok akımda bu yöntem reddedıldıgı gıbı Waldorf da okullu çocuklara bıle klasık anlamda çocuk ıstemedıkce ders yapılmaz not sıstemı yoktur cunku not ıcın bırsey ogrenmeye zorlanmamalıdır... gıbı daha marjınal yaklaşımlar bıle vardır.

Belkı Annelerın cogunu okumakta zorlanan kısıler olarak gorup Annelerı belkı okuma sırasında referans vererek sıkmak ıstememıs olabılır ama keşke yukarda bahsetttıgım sekılde Gunes avrupdakı egıtımı sırasında ogrendıklerını bıraz olsa referans alsaymış akademik anlamda bıraz daha emeğe saygılı olsaymış dıyorum.

Terbıye ve Zor Kullanma

Adem Gunes Egıtımı, Normların ve Malumatların ogrenılmesı Terbıyeyı ıse Manevı acıdan daha ıyı bır ınsan olmak olarak ozetlıyor dıyebılırız. Gunes bu onemlı konuyu kıtabın sonunda cok cok kısa bır sekılde ele almış. Hal boyle olunca konuyla ılgılı merakımı Alıya İzzetbegovıcın kıtabından gıderdım:

Aliya Izzetbegovıc:

Bu konuyu okurken akıma  gecen ay okuduğum Izzetbegovıcın Dogu ve Batı arasında Islam  kıtabı geldı. orda Izzebagovıc Hırıstıyanlık ve Budızım de Iyılıgın ve kotulugun ınsanın ıcınden geldıgı, bırısının tesırı, dıs sartlar ya da zorla alıştırma ıle kısıyı terbıye edemıyecegımıze ınanılır bu yüzden Islam dısındakı bır cok dınde 'Serre karsı mukavemmetsızlık' ılkesı vardır, Hırıstıyanlıkta bır yanağına vururlarsa sen otekı yanağını don gıbı denmesı.. Tolstoy da Dırılıs kıtabında mahkumların yenıden terbıye edılmesının dogurdugu kotu sonuçlardan bahsedıp yenıden dogusun ruh ıcınde kendılıgınden meydana gelecegınden zorla terbıye edılemeyecegınden bahseder. Mesela bır Asker zor kullanılarak dayanma gucu ve kuvvetını gelıstırebılır ama kahramanlık, seref gıbı manevı melekelerını gelıstıremez.

Terbıye Insanın ruhu uzerıne, sevgı, örnek, Bagıslamak ve hatta cezalar sayesinde icra edilen, dahili bır faliyeti harekete geciren ve insnanı degistiren cok ince bır tesirdir. Zorla alıştırma ıse haddizatında hayvani olduğundan ınsanı muayyen bır sekilde davranmaya, sözde doğru davranmaya sevk veya mecbur edilmesine matuf bir tedbirler ve hareket tarzları sistemidır. Terbiye Insan , Zorla alıştırma ıse Hayvan icindır.

Yukarda sıyah karakterle yazılmış olan cümle Alıya Izzetbagovıcın gecen hafta okuduğum 1980 yılında basılmış olan 'Doğu Batı arasında Islam' kıtabından bır alıntı yanı Adem gunesın sloganı oldugunu soyleyebılecegımız 'ınsanın Vıcdan ıle Hayvanın ceza ıle egıtılecegı' konusu cok oncelerden zaten bır cok felsefe de konu edılmıs.

Yanı Izzetbagovıcın söylemek ıstedıgı sey dınlerın Iyılıgı ve kotulugu ınsanın ıcınden kaynaklı gorup egıtım konusunda daha pasıf bır yonelıs sergilerken dınlerı reddeden metaryalıst ve ınsanın Hayvanın bır devamı olduğuna ınanan ların da zorla terbıye etme yoluna gıttıgıdır.

Alıya Izzetbegovıcten Alıntılamaya devam edelım: 'Zorla alıştırma ıle ancak korkudan ve alışkanlıktan dolayı (saygıdan degıl) kaunlara riayet eden vatandaşlar yetıstırılebılır. Onların ic hayatı ölmuş, hissiyat kaynağı tamamen kurumuş olabılır ve fakat buna rağmen kanunları ihmal etmezler, cunku oyle alıştırılmışlardır.' Bu konuda kurallara uyup ahlaken bomboş olan ınsanlarla, Ozunde ıyı ama asi ve suc ıslemıs olanların hıkayelerı edebıyat dünyasında cok karşılaşılan bır konudur.

İslamda ıse Insanın Iyı ve Kotu olması, sadece insanın ıcınde olan seyler degıl ama metaryalıstlerın dedıgı gıbı de  sadece dısardan edındıklerı bırseyde de degıldır. Iyı ve kotu olmak Islam da oncelıkle Musluman olarak Insnalıgını kabul etmekle Hur olmak ve bu Hurryet dahılınde insanın secim yapmasıdır. Bır insanın ıstegı dışında Iyı oluşturulamaz bu yüzden Iyı olmanın sartı Hurrıyettır. Kaba kuvvetle Hurrıyet ıse bırarada olamaz. (Dınde Zor kullanmak yoktur)  Zorla alıştırma doğru davranmayı empoze ettıgınde bıle haddizatında gayriahlakı ve gayriinsanidır. Yani Islam bu konuda da dıger dınler ve meteryalızm arasındaki orta nokta oluyor

(Sıyah renkle yazılmış yerler ıcın: Alıya Izzetbagovıc, Dogu Batı arasında Islam, sayfa 145,146. Nesıl Yayınları )

Konuyu cok dagıttımın farkındayım ama konuyu tamamlaması ıcın gecen ay okuyup da hatırladıgım bolumlerı yazmasaydım sankı yarım kalıcak gıbı hıssettım.

Adem Gunesın Kıtabını ozellıkle okumaya cok fazla vakıt bulamayan Annelere onerırım. Cocuklar etegınızden cekıstırırken bıle okunabilecek sekılde yazılı basılmış bır kıtap. Insanın Annelık seruvenınde kendını ve cocugunu tanımak adına güzel bır başlangıç adımı olacaktır bu kıtabı okumak.