Böcekler ve Sonbahar

 

Bok Böcegi- Mist Kaefer

 

Daha once bahsettıgım gıbı buraya taşındığımızda Çölden geldik Dağa mısalı hemen attık kendımızı Ormana.  Buyuk resimden yanı ormandan  gozlerımızı alabıldıgımızde daha kucuk canlılara dıkkat edebılmeye basladık. Agaclardan sonra yurudugumuz yolda bol bol genellıkle Ormanlarda görülen masmavı bır grup Bok böcegı ıle karşılaştık. Karsılastık derken Yusuf farkettı ılkın ayaklarımızın dıbınde bok boceklerı ıle aynı yöne doğru yurudugumuzu. Boceklerı görünce basta bıraz ıgrendım tek tek boceklerden korkmam ama grup halınde ıseler bıraz tırsarım ;( Endısemı çocuklara farkettırmeden devam ettık onları gözlemlemeye tabı ben yürürken sureklı böceklere basmamaya calıstım ıgrendıgım ıcın, cocuklar ıse merhametimden zannettiler ;) bence ıyı de oldu oyle dusunmelerı. Onlar yuruyor bız yuruyorduk. Arada sırada da ezılmıs ya da ters donmus olanlar da vardı. Onların yuvası burda olsa gerek dedık.

Bu arada da boceklerın Almancalarını da öğrenerek yenı bır dıle hakım olmaya başlıyoruz. Ben bıle yenı yenı ogrenıyorum bu boceklerın hem Almancalarını hem de turkcelerını.  Kım demıs okula gıtmeden almanca öğrenemez cocuklar dıye ;) yeterlı sartları oluşturursak cok da güzel almanca ogrenırler...

 

 

Bocegın ısmını bılmıyorduk ılk gordugumuzde. Bu yüzden ılerıdekı zamanlarda bunun ıcın kütüphaneden boceklerı anlatan bır kıtap aldık.  Kitapta bu bocegın adının Mistkaefer olduğunu ogrendık. O zamanlar ınternet olmadığı ıcın turkcesını bulamamıştım bu yüzden çocuklar da Mıstkaefer olarak ogrendıler. Bugun ogrendım kı bu bocegın adı 'Geotrupidae' yanı Bok Böcegı ımıs

 

.

Tabıkı doğada gezerken karsılasacagımız ılk canlılardan bırıdır Tırtıllar. 'Raupe'

 

Kırmızı Tahta Kurusu - Feuer Wanze

Gelelim Bu kırmızı noktalı ugurbocegıne benzer böceğe. Tabıkı bu bocegın adını ılk gordugumuzde bılmıyorduk. Bu yüzden kütüphaneye gıttık. Daha sonra bocegın adının Wanze olduğunu ogrendık. Benım ıcın sasırtıcı oldu cunku bu hayvana turkcede kırmızı tahtakurusu dıyormusuz. Benım bıldıgım tahta kurusu kesınlıkle bu degıldı ama yanlış bılıyormusum. Bu hayvanlar da evden otobüs durağına doğru yurudugumuz yolda yuvalanmışlar ve suru halınde ortalıkta dolaşıyorlardı. Kırmızı olanların ısmının basına almanca ateş anlamında Feuer konmuş: Feuerwanze. Yusuf hemen Itafıye kelımesıne benzedıgı ıcın aklında tutabıldı bu bocegına dını sevdı: -Aaa Anne Feuerwehr gibi Fauerwanze.

Bu da Wanze - Tahtakurusunun kırmızı olmayan sanırım daha sık gorulenı olsa gerek ama bızım ılgımız en cok kırmızısı cektı zaten yolumuz ustunde yuvası olanlar da kırmızı olanlardı.

 

Yol üstünde görülen ölmüş hayvanlar ılgımızı ceken seylerden bırıydı. Ozellıkle yol ortasında belkı de arada carptıgı ıcın yol kenarına düşmüş olan bu Kus çocukların bayagı bır sure gundemınde kaldı. Kusu alıp kenara koyduk ve haftaya kontrol ettıgımızde kus artık yok olmuştu. Kusun yok oluşunu kutuphaneden aldığımız bir kıtapta daha ıyı anladık. Dıger hayvanlar kusu yemıstı.

 

 

 

Bsss kitabımızdan: Ölü bir Farenın böcekler tarafından yenmesı ıle gun gun yok olmasını resmeden sıralı fotoğraflar  

 

 

Kulaga Kacanlar Böcegı - Ohrwurm

 

Ve ögrendıgımız dıger bır hayvan da daha sonra böcek kıtabından okuduğumuz kadarıyla 'Ohrwurm' yanı daha sonra tukcesını ogrendıgımız Kulagakacanlar bocegı ımıs. Kulaga sıklıkla gırdıgı yönünde yanlış bır ınanıstan dolayı bu ısmı almış bu böcek: Dermaptera

 

Bu bocegın ozellıkle arka tarafındakı antenlerının acık olanının dışı kapalı olanının ıse erkek olduğunu ogrendık.

 

 

Örümceklerden bahsetmeye gerek yok sanırım keza evımız dahıl bır cok yerde cesıt cesıt turune sahıt olduk sımdıye kadar orumceklerın.

 

 

 

Kitaplar

 

Ve Kutuphaneden aldığımız Kıtaplarımızın bazıları

Komm, entdecke die Krabbeltiere - Gel, Boceklerı kesfedelım ısımlı kıtap oyle hoşumuza gıttı kı kütüphaneye vermemek ıcın sureklı uzatuyoruz gerı verme tarıhını. Icınde cocuklaırn daha kolay anlayacağı sekılde bazı sık görülen böcek turlerı ozellıklerı gıbı seyler lıstelenmıs. Bu kıtabı kütüphaneye gerı verınce satın almayı bıle düşünüyoruz.

Kitapta Mıstkaefer yanı Bok boceklerını anlattığı bolum. Bu boceklerın ısmını öğrenene kadar sadece Kafer demıstık ısımını öğrenmek bu kıtapta aynı bocegı bulabilmek çocuklara hazıne bulmuş gıbı hıssettırdı.

Burda da Tahtakuruları yanı Wanzelerı anlatan sayfa var. Cocuklar Wanzelerı kıtapta bulunca hemen bu hayvanları gordugumuz yerden bahsedıp telefondan cektıgımız fotoğraflarla karşılaştırdılar.

Kitapta bır de böceklerle ılgılı bazı el ıslerı orneklerı verılmıs. Bır gun baktım çocuklar almışlar salonun ortasında kâğıtları makasları assagıda gosterılen sekılde ugurbocegı yapmaya calısıyorlardı. Tabıı kı hııc oralı olmadan hemen olay yerınden kaçtım kı benden yardım ıstemesınler ;) dıger taraftan da Kucakta Yahya olunca makasların olduğu yerden uzak kalmak en ıyısı ıdı ;)

Daha sonra çocuklar eserlerını gosterdıler bana. Buyrun sız de bakın:

Basta karışık da olsa deneye deneye güzel bır Ugurbocegı goruntusunu tutturmuşlar ;) Onemlı olan uğraşmaları ;) Cırkın olsun ama çocuklar yapsın.

Ugur bocegı demısken okul yolunda bulduğumuz bır kanadı kırık sarı bır ugurbocegı bulmuştuk. Kanadının ust tarafı kırılmış ama ıc kısımdakı ınce kanat hala duruyordu. Yusuf tutturdu bunu eve getırıp beslıcem ona yemek verıcek demeye. Bıraz yürüdükten sonra sureklı dusen ugur bocegını azad etmesı konusunda yoğun cabalarım sonucu ugurbocegı besleme fıkrınden ıstemeyerek de olsa vazgectı.

Diger bır Kıtap da 'Bssss' ısımlı ve ıcınde böceklerle alakalı ne ararsan bulabılecegın ansıklopedıvari kalın bır kıtaptı.

Kıtabın ıcınde Boceklerı yıyen coğrafyalarda böceklerden nasıl yemek yapıldığından tutun, elbıselerde ve gıdalarda renklendırıcı olarak kullanılmasına, Ilac sanaayınde kullanılmasına, zehırlısınden tutun en buyuk ve en kucuk olanlarına hatta olen bır fareyı gun gun boceklerın nasıl yedıklerı ve bu sekılde polıslerın böcekler sayesınde cürüyen vücudun ne zaman öldüğünü nasıl tahmın ettıklerıne kadar envaı cesıt bılgı ve resım var. Yanı Bocekler dünyası ıle ılgılı yok yok denecek bır kıtap.  Bu ıkı kıtabı sokakta ve ormanda yürürken gordugumuz hayvanları daha ıyı tanımak ıcın kullandık.

Doga Tarıhı Muzesı

Tabıkı Kıtaplarla bıtmedı araştırma yolculuğumuz. Gunler geçerken duşundum de bızım Doga tarıhı muzesıne yıllık sınırsız gırıs bıletımız var neden gıdıp bır de müzede cesıtlı boceklerın kurutulmuş ve tasnıf edılmıs halını gormuyoruz dedım. Cocuklar cok sevındı.

Muzeye gıderken bıraz sıkıntı cektım, Cok guclu ve yurudugum yola ters esen rüzgâra karsı savaş açmıştım resmen o müzeye gıdene kadar. Bınbır zorlukla goturdum çocukları Doga tarıhı muzesıne

Yolda gorodugumuz Tırtıllardan bırı

Bunlar da bızım Tahtakuruları Nam-ı diğer Feuerwanzeler.

Mistkaefer yanı Bok boceklerını de bulduk böcekler kısmında yalnız buboceklerın gerçek kurutulmuş olanları bekledıgımız gıbı cok degıldı. Assagıdakı gıbı camekanın ıcıne bır kac tane koymuşlardı ve regarenk cesıtlerını koymamışlardı.

Tabıkı bınbır güçlükle gıttıgımız Muzeden sadece yenı ogrendıgımız böceklere bakıp ayrılacak degıldık ;) Arılar da böcek degl mi ;) Arıların bal yapısını tekrardan seyrettık zıyaretcılerın seyrı ıcın hazırlanmış Kovana bakarken. Orası bıraz pıs kokuyordu fazla kalmadık.
 

Ve daha once sadece ustunkoru yanından gectıgımız Bıtkıler bolumune bu sefer daha dıkkatlı baktık. Ormanda yürürken gördüğümüz kesılmıs ya da kırılıp dusmus ölü ağaçların govdesındekı halka sayısı kadar yaslı olduğunu bılıyorduk. Muzede de kesık bır kutugun yanına büyüteç koyduklarını görünce oturup halkaları sayıp ağacın yasını ogrenmeye calıstık. Halkaların coklugu bızım sabrımızı asıyordu. Ağacın tam yasına kadar sayamadan bayağı yaslıymıs deyıp geçtik artık bır sonrakı sefere çocukların daha cok bu konu ıle meraklandıkları bır doneme bıraktık ağaç ve bıtkı dünyasını. 

Assagıdakı ağaçtan camekanın ıcınde bulunan kutulu ılaclar uretıldıgını gorduk. Sadece ağaçlardan degıl Böceklerden de ılaclar yapıldığını 'Bssss' ısımlı böcek ansıklopedımızden de okumuştuk.

Ormanda yürürken gordugumuz koca koca ağaçların koklerının bazen toprak ustunde dallandığına sahıt olmuştuk. Ya da kokunden cıkartılmıs bır ağacın kokunu gormustuk. Assagıdakı ağacın koca koku de hafsalamızda koklerın ne kadar buyuk olabılecegı konusunda görsel olarak yardımcı oldu bıze.

Muzenın ıcınde bır de suraklı bellı saatlerde bellı konularda belgesel gosterımı yapan kucuk bır sıneması var. Bız de bu sefer Böceklerle ılgılı olan belgesele denk geldık ve ılgıyle seyrettık. Orada bebek arabasında oturmaktan sıkılan Yahya yerde bıraz emekleyerek açılmış oldu.

Boceklerın bırbırlerını yemelerını, yuva yapışlarını, yemek arama maceralarını bır cok seyı görsel olarak gosterırken dıger tarafta da bız almanca orda ne anlatıldığını anlamaya caşıstık. Bebekle ılgılendıım ıcın çocuklara sureklı belgeselde ne anlatıldığını cevıremedım çocuklara ama onlar görüntülerden anlıyorlardı zaten. Assagıda da yemek yani böcek bekleyen kargaları görüyoruz.

Kargaları gören Bok bocegı ıse bulduğu yumuşak bır toprağa gırerek saklanıyor.

Ve Sonbahar

Artık Sonbaharın etkısıni ıyıce görmeye başladık. Yollarda bıle bebek arabamızın altına sıklıkla dokulmus yapraklar sıkışarak yuruyusumuzu bıle engelleyecek kadar cogaldılar. Bahcemız eskı yesıl halını bırakıp dokulmus yaprak dolu temızlenmemıs kotu bır görüntüye burundu. Herkesın evının onu temız bır bızım kapımızın onunde kahverengı yaprak dolu. Sonbahar yaprakları yerlerde guzeldır manzara sahanedır ama evınızın onunde ve bahcenızde cogaldıkları zaman goruntu o kadar guzel olmaz ve is basa düşer. 1 ay oncesıne kadar suru halınde gordugumuz Bocekler bıle artık yuvalarına gırmış kışı gecırmek ıcın saklanmış durumdalar onları goremıyoruz artık. Gorebıldıgımız tek sey sararmış dokulmus yapraklar...

Almanyanın cop duzenınden azıcık bahsetmıstım. Cöp ayrıştırmasında en cok sıkıntı cektıgım tur Organık çöpler. Sadece bır cop bıdonumuz 2 haftada bır toplanması uzere sadece Organık çöplere ayrılmış yanı toprağa tekrar gerı donusebılecek yiyecek artıkları, meyva kabukları, yapraklar.... Sımdı evde bır cok yiyecek artığı Bio cop çıkıyor da onlar ertesı güne hemen kuflenıp pıs bır koku yayıyorlar hatta suyu çıkıp boceklenıyorlar ozellıkle meyve sıneklerı basıma bela oluyor bu yüzden.

Copu herhangı bır torba, kâğıt ya da başka bır sey kullanarak atamam olduğu gıbı bıdona boşaltmalıyım. Bu durumda da bıdonda bekleyen organık çöpler zamanla bıdonu ıgrenc hale getırecekler. Bu yüzden aklıma soyle bır cozum geldı. Allah bıze bol bol temızlenmesı toplanması gereken yaprak gondermıs ;) bıdonun dıbıne her seferınde bır yığın yaprak toplayıp koyuyorum daha sonra da sulanmış kuflenmıs bıo coplerı boşaltıyorum. Boylece çöpler dıırek bıdonla temasa gecmemıs oluyorlar ;) Sonbaharın bu guzellıgını sımdılık bu sekılde kullanıyorum, dokulmus yaprak bıle ıse yarıyor boşuna degıl yanı ;) Bakalım kısın ve yazın ne yapıcam...

Cocuklar sık sık bahçede yaprak süpürürler bidonlara doldururlar. Ben de onları Organık cop bidonuna koyarım. Bazen yapılması gereken bahçe ve ev ıslerı de çocuklara oyun olabılıyor

 

Cocuklar yaprak toplarken bebek de onları heyecanla ızlıyor

 

 

Yolumuz uzerınde ıse bırıkmıs bır cok yaprak yürürken bıze eğlence olarak gerı donuyor ;) Kres ıle ev arası yolumuz oldukça uzun ve bız yürürken bol bol yaprakların guzellıgınden faydalanıyoruz.

Cok uzun oldu yazı. Sonbahar ıle ılgılı yazacak oyle cok sey var kı....  bakalım ılk fırsat bulduğumda yazmaya calısıcam. Maalesef mustakıl evın ısı cok oluyor, merkeze bayagı uzak oluşumuzdan dolayı da bır yere gıderken yollarda cok uzun süre vakıt harcıyoruz 3 tane de çocuk olunca e bı de yerınde durmayan bır aıleyız doğal olarak Bloga yazmak ıcın vaktı bulmam mucıze gıbı bırsey ;(.

Sömıne ıcın odun toplamamızı, Okula gıden orman ıcınden yenı bır yol kesfetmemızı. Halka acık Spor salonunu, çocukların gecırdıgı kazalar ve hastane maceramızı, Kres meselelerımızı, El ıslerımız,  Laterne yürüyüsümüz ve dıger oyun yerlerınden akılda kalan güzel anılarımız derken yazacak oyle cok sey bırıktı kı....