Duyular Hakkinda Hersey - Bebeginiz ne zaman, ne yapabilir?

Gecenlerde Dr. Miriam Stooardin Sekiller Hakkinda Hersey isimli kitabini okumus cok begenmis ve burda paylasmistim. Kitabi begenince serinin diger kitaplarina da bakmak istedim. Bu kitaplar aslinda cocuk kitapari ama son syfalarinda cocuk egitmi ile ilgili onerler oluyor. Kitapta bebeklerin duyularini uyararak ogrenme eylemine destek vermemiz onerilirken ebeveynler icin ornekler de veriliyor.

 

Bebek Duyulari - Duyular hakkinda hersey

 

Dokunma:

Bebeginiz elini, ilginc dokular uzerinde olabildigince sik gezdirerek, verdigi hissi yumusak, cikintili ve ya sert gibi kelimelerle tanimlayin. Bununla birlikte, bir takim davranislari da dokunma yoluyla anlatabilirsiniz, ornegin bir kopegin tuylerie dokunurken, "Yumusak, yavas yavas" ve "yumusak, tuylu" gibi kelimeler kullanabilirsiniz.

Ebeveynler icin konusma Onerileri:

Haydi, Ayicigin karnini oksayalim - ooo tüylü..
Haydi, Annenin yuzunu yavasca oksa, ah bu cok hos
(Ayrca sert yuzeyli bir sey
bulabilirsiniz, mesela bir agac kabugu) "Bu cok sert. Dokun, evet sert." deyin

Görme:

Bebeginizin onune ilginc bir nesne koyunve onunla ilgili konusun. Ikinci aya kadar, bebeginizin onune koydugunuz bu nesneler siyah ya da beyaz olmalidir, cunku bu donemlerde bebek gozu kontrasti sever, sonrasinda gosterdiginiz nesneler parlak renklerde olsun (bu enklere isimler verin); parlak yuzeyler (tencere kapagi gibi), parlak nesneler (ayna gibi) ve o kadar da parlak olmayan seyler(golgeler, yansimalar) gosterdikten sonra, gosterdiginiz seyleri isimlendirin.

Ebeveynler icin konusma onerileri:

Haydi, pariltili yildizlara bakalim- piril piril.
Sarki soyleyelim mi? "parla parla, kucuk yildiz"
Ozel birini gordugunuzde "Bak Annane, Bba, Dede geliyor" deyin.

 

Duyma:

Bebeginiz oturabilmeye basladiginda, elinizi kulaginiza koyarak birseyi dinliyormus gibi yapin. Sesleri, gurultuleri, yaprak hisirtilarini, rugarin ugultusunu aciklayin ve taklit edin. Bu sesleri nelerin cikardigini anlatin; mesela kapi carpmasi sesini, ruzgar ugultusunu ya da anahtar singirtisini.

Ebeveynler icin konusma onerileri:

Bakalim oyuncaklarin farkli sesler cikarabiliyor mu?
(Gurultulu seyler cikaran birseyler bulabilirsiniz; mesela iki kucuk tencere kapagi) "Bu cok gurlutulu bir ses BAM"
(Sonra az ses cikaran birseyler bulun; mesela hisirdayan bir Kagit) "Bu sesi duyabiliyor musun?"(elinizi kulaginiza dayayin) "Kagit Hisirdiyor."

Tat alma ve Koklama

Bebeginizi bu duyulari konusunda "Anne bunu senin icin tatsin. Ah, cok lezzetli, ham ham, (ya da tuzlu/tatli/baharatli/guzel). "Sen de dene, ham ham" ya da "guzel kokuyor", "Cok kotu kokuyor, uffff" gibi seyler soyleyerek tesvik edin.

Ebeveynler icin konusma onerileri:

Hamm, yapiskan muzlar.
Bu cilekler cok tatli.
(Ayrica bir cicek ya da benzeri birsey bulabilir ve soyle soyleyebilirsiniz) "Bu cicek cok guzel kokuyor."

 

Hafiza:

Kitap okurken,kitaptaki bir hayvanin adini soyleyin ve cocugunuzun dogru sesi cikarmasi icin bir sure bekleyin. Tanidik insanlarin adini yavasca sorun. "Kim geliyor? Baba" bir seyi her tekrarlayisinizda, "Hatirliyor musun?" diye sorun ornegin, "Her gece dislerimizi frcaliyoruz, Hatirliyor musun?" deyin.

Ebeveynler icin konusma onerileri:

Ayinin tuylu gobegi var hadi gobegini gidiklayalim
Pariltili yildizlar haydi baska pariltili seyler bulalim
Tirtikli bir kutu, haydi kagit hisirdatalim
Yapis yapis muzlar, haydi biraz yapiskan recel bulalim.

Bebeginiz ne zaman, Ne yapabilir?

Yeni dogan bebeginiz yuzunuzu ona yaklastirdiginizda yuzunuze konsantre olurve sizin sesinizi digerlerinden ayirt edebilir. Ikinci ayda, parlak renkli bir seyi oun basinin uzerinde tutarsaniz, birkac saniye icinde ona odaklanir ve nesneyi hareket ettirdiginizde onu takip eder. Ucuncu ayda etrafinda olup bitenlerle belirgin bir sekilde ilgilenmeye baslar. Dorduncu ayda, basini duydugu her yeni sesin geldigi yone dogru cevirmeye baslar. 4-6 ay arasinda, daha kati yiyecekler yemeye ve boylece tat alma duygusunu gelistirmeye baslar. Ayrica artik nesneleri kavrayabilmektedir.

8. aydan itibaren kendi adini bilir ve "Hayir" kelimesini anlar. Dikkatinizi cekmek icin, ufak bir oksuruk gibi bazi ses sinyalleri belirler. Muhtemelen kendi kendini beslemek isteyecektir. 9-10. aylarda, nesneleri isaret edebilecek ve oyuncaklarini yakindan incelemek hosuna gidecektir. Ellerini cirpabilecek, bay-bay yapabilecekve parmaklarini kullanarak nesneleri kaldirabilecektir. Az sayida kelimeyi ve kisa, basit komutlari anlayabilir.12. ayda birkac adim atabilir, bardaktan icmeye baslayabilir, kendisine basit kitaplar okunmasindan zevk alabilir ve komik hareketlerini tekrarlayarak sizi guldureye calisabilir.

Hafiza, bes duyunun surekli olarak kullanilmasiyla gelisir. 12. ayda, sizi gulduren birseyi tekrarlayacaktir. "Ayakkabi", "Sise", "Banyo" gibi gundelik kelimeleri bilir.parmaklarini ya da kasigini kullanarakkendini besleyebilir ve bardaktan icebilir. 15. ayda, el-goz koordinasyonu gelismeye baslar, saclalrini tarayabilir, oyuncaklarini itip cekebilir ve pastel boyayla cizgiler cizebilir. Karmamsik cumleleri anlayabilir. 18. ayda, kelimeleri siralamaya calisir. kitaplarda gordugu hayvanlari gosterebilir ve isimlerini soyleyebilir. Soruldugunda vucudunun kisimlalrini gosterebilir ve kutulardan kule yapabilir.